Hormonski disbalans je sve češći problem kod žena i može izazvati širok spektar simptoma kao što su neredovni menstrualni ciklusi, promene raspoloženja, umor, akne, i problemi sa plodnošću. Ova stanja često zahtevaju dugoročno prilagođavanje načina života, ishrane, ali i dodatnu podršku u vidu prirodnih biljnih preparata. Biljna terapija može biti koristan dodatak za ublažavanje simptoma i poboljšanje hormonske ravnoteže, jer mnoge biljke imaju fitoestrogene, adaptogene i antiinflamatorna svojstva.
U ovom tekstu:
Najčešće biljke koje se koriste kao biljna terapija za regulisanje hormona
- VIRAK (Alchemilla vulgaris) – Ova biljka je poznata kao “ženska biljka” jer je tradicionalno korišćena za regulaciju menstrualnog ciklusa i pomoć kod simptoma PMS-a. Deluje tako što jača matericu i stabilizuje nivoe estrogena, a korisna je i kod prekomernih krvarenja i endometrioze.
- MAKA (Lepidium meyenii) – Koren make se koristi za balansiranje hormona, povećanje energije i libida, i ublažavanje simptoma menopauze. Adaptogena svojstva ove biljke pomažu telu da se nosi sa stresom, jednim od glavnih uzročnika hormonskog disbalansa.
- Vitex (Vitex agnus-castus) – Poznata i kao čedno drvo, vitex je tradicionalni biljni lek koji stimuliše hipofizu da balansira hormone, naročito progesteron. Vitex se koristi kod PMS-a, neredovnih ciklusa i simptoma perimenopauze.
- Ashwagandha (Withania somnifera) – Kao moćan adaptogen, ashwagandha pomaže u regulaciji kortizola, hormona stresa, što indirektno utiče na bolju ravnotežu drugih hormona poput estrogena i progesterona. Koristi se za umirivanje nervnog sistema i smanjenje simptoma stresa i anksioznosti.
- Ulje noćurka (Oenothera biennis) – Ovo ulje je bogato gama-linolenskom kiselinom, koja ima protivupalna svojstva i pomaže u regulisanju nivoa estrogena i progesterona. Koristi se kod PMS-a, bolnih menstruacija i menopauzalnih simptoma.
Koje vrste hormonskog disbalansa se mogu tretirati biljkama?
Najčešći hormonski disbalansi sa kojima se žene suočavaju uključuju nekoliko stanja koja se mogu tretirati biljkama i prirodnim terapijama. Imajte na umu da biljke nisu isto što i lekovi i da u nekim slučajevima ne možete da ih koristite umesto propisane terapije. Sve što radite i korisite je potrebno da bude uz savet lekara. Ovo su neki od najčešćih hormonskih disbalansa sa kojima se žene susreću, a kod kojih biljna terapija može da pomogne i olakša simtpome:
Sindrom policističnih jajnika (PCOS)
PCOS je jedan od najčešćih hormonskih poremećaja kod žena reproduktivnog doba. Karakteriše ga višak androgena (muških hormona), neredovni menstrualni ciklusi i pojava cista na jajnicima. Žene sa PCOS-om mogu koristiti biljke poput vitexa za regulaciju hormona i balansiranje nivoa progesterona, kao i mace za povećanje plodnosti i stabilizaciju hormona.
Hipotireoza
Hipotireoza je stanje koje karakteriše smanjena funkcija štitne žlezde i nedovoljna proizvodnja hormona štitnjače. Biljke poput ashwagandhe pomažu kod hipotireoze jer poboljšavaju funkciju štitne žlezde i smanjuju simptome umora i depresije koji prate ovo stanje.
Poremećaji menstruacije
Neredovni menstrualni ciklusi, preobilne ili bolne menstruacije često su rezultat hormonskog disbalansa. Biljke kao što su vrkuta i ulje noćurka mogu pomoći u regulisanju menstrualnog ciklusa, smanjenju bolova i smanjenju prekomernog krvarenja.
Perimenopauza i menopauza
Tokom perimenopauze i menopauze, nivo estrogena kod žena opada, što izaziva simptome poput valunga, noćnog znojenja, vaginalne suvoće i promene raspoloženja. Biljke sa fitoestrogenima, kao što su crvena detelina i soja, mogu pomoći u ublažavanju ovih simptoma, dok adaptogeni poput make pomažu u vraćanju energetske ravnoteže. Za ublažavanje simptoma perimenopauze najbolje se pokazala biljka vitex.
Biljna terapija kod povišenog nivoa prolaktina
Visok nivo prolaktina može izazvati probleme sa plodnošću, nepravilne cikluse i izostanak ovulacije. Vitex agnus-castus je biljka koja je dokazano efikasna u snižavanju prolaktina i regulisanju menstrualnog ciklusa.
Dominacija estrogena
Ovo stanje nastaje kada nivo estrogena prevlada u odnosu na progesteron, a može izazvati simptome poput prekomernog zadržavanja vode, oscilacije težine, PMS-a i neredovnih ciklusa. Biljke koje pomažu kod estrogen dominacije uključuju dim (ekstrakt brokolija) i virak, koje pomažu u balansiranju estrogena i progesterona.
Miomi i biljna terapija
Miomi su benigne izrasline sa kojima se tokom reproduktivnog perioda suoči gotovo trećina žena. Vagitorije sa ekstraktom virka mogu pružiti podršku ženama sa miomima, pojačanim menstrualnim krvarenjem, ili drugim problemima vezanim za hormonski disbalans. Ovi proizvodi lokalno deluju na regeneraciju i balans vaginalne sluzokože, dok biljni ekstrakti pomažu u regulisanju hormona.
Svaka od ovih biljaka ima različite mehanizme delovanja i može pružiti podršku ženama koje se suočavaju sa hormonskim disbalansom. Koja god da je biljna terapija ili suplementi u pitanju, pre upotrebe je uvek preporučljivo konsultovati se sa stručnjakom kako bi se odabrala odgovarajuća kombinacija i doziranje.
Rezime
Biljna terapija za hormonski disbalans može biti efikasna alternativa ili dodatak konvencionalnim tretmanima. Integracija biljaka kao što su virak, vitex, maka i ashwagandha u svakodnevni režim može pomoći u regulisanju hormona, smanjenju simptoma i poboljšanju opšteg zdravlja žena. Proizvodi kao što su biljne vagitorije sa virka, mogu dodatno podržati prirodno vraćanje ravnoteže hormona. Važno je naglasiti da biljke služe samo kao pomoć prilikom lečenja i ne isključuju odlazak kod lekara i adekvatne mere i lekove koje on prepiše.
*Članak nastao u saradnji sa Peyton Medical-om.
